Licze

UNIQ3191c7287bfe5c5-googlemap-00000000-QINU
Licze na mapie

Licze (dawn. niem. Littschen) - wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy drodze wojewódzkiej nr 521.

Historia

Dzieje osady Licze w zaczątkach swoich zrastają się organicznie z historią Rakowca. Grunta dzisiejszej wsi wchodziły w skład dóbr biskupa Pomezanii. Dowiadujemy się bowiem, że w dokumencie dzierżawy z 24 czerwca 1293 r., wymieniającym sołtysów dla Rakowca, podaje się wyraźnie wieś Licze, jednak w brzmieniu Liczyn.

W 1361 r. oznaczono dokładnie granice trzech wsi sąsiadujących, mianowicie: Ośno, Brandowo i Licze. W połowie wieku XV administrator Pomezanii Wincenty Kiełbasa, sekretarz Kazimierza Jagiellończyka, zmuszony był puścić w zastaw wieś Licze. Natomiast jego następca, biskup Jan, wykupił ją z powrotem za 150 tysięcy dukatów. Początki wieku XVI okazały się dla wsi Licze, podobnie jak dla Rakowca, tragiczne, bowiem zostały spustoszone przez wojnę całkowicie. Odtąd dzieje Liczów nie kształtują się pomyślnie, tak jak sąsiadującego Rakowca. Tylko przez trzy stulecia Licze posiadały zdecydowany charakter chłopskiej wsi dzierżawnej.

Rozkwitała tu tradycyjna wspólnota chłopska. W połowie wieku XVI wieś Licze nosiła nazwę dóbr rycerskich, czyli stała się po prostu osadą dworską. Jako należąca wciąż w dalszym ciągu do całokształtu własności biskupstwa Pomezanii, zmieniała nieustannie swoich dzierżawców. Obejmowała ona wówczas 40 włók i posiadała własną karczmę. Toczyły się tu między pewnym grafem niemieckim (tytuł szlachecki) a karczmarzem spory o wyszynk piwa i wódki. W końcu jednak chłop zwyciężył.

Jan Kospot, który w połowie wieku XVII ustabilizował stosunki w Liczach będąc właścicielem 10 wsi okolicznych, wybudował sobie wspaniały dwór, który stoi do dnia dzisiejszego, i otoczył go stylowym parkiem. Ów park skomponowany był według francuskich wzorów. Posiadał egzotyczny drzewostan, klomby i pomnik. Specyfikę pałacu tworzy ściana szczytowa, zaprojektowana manierą holenderską.

Wnętrze pałacowe, według zachowanej ustnej tradycji, wyróżniało się niesłychanym bogactwem dekoracji. Szczególnie piękne miały być piece z wysuniętymi kominkami. Późniejsza modernizacja pałacu (przełom XIX i XX wieku) zdekomponowała jego wnętrze. Jako ciekawy zabytek zachował się jeden z kominków oraz barwne freski, zdobiące sufit w holu.

W 1630 roku Licze znalazły się w rękach szlachty niemieckiej. 9 lipca 1635 roku odbyła się w tutejszym dworze sesja mediatorów, radzących nad warunkami pokoju polsko-szwedzkiego.

Interesujące jest, że pośród właścicieli Liczów w drugiej połowie XVII wieku znajdujemy polskiego generała majora Henryka Gruszczyńskiego.

Po przejęciu zarządzania majątkiem przez Karla Gorga, dwór był siedzibą jego rodziny do 1931 roku. Później, do roku 1945, budynek wykorzystywano jako obóz pracy. Po wojnie mieściły się tam magazyny wojskowe i Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowego i Warzywnego, a następnie szkoła budowlana utworzona przez kwidzyńskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego. Od roku 1970 dworek stał pusty aż do roku 1984, kiedy to kupiła go pani Stanisława Burnos. Nad wejściem widnieje napis z psalmu 118 "Panu zaufać i nie zdać się na ludzi...", a w holu na drewnianym malowanym stropie znajdują się inskrypcje opiewające uroki życia doczesnego. Obszerny dziedziniec otaczają długie XIX-wieczne budynki gospodarcze - obory zdobione medalionami z wypukło rzeźbionymi głowami krów. W roku 1905 osadę zamieszkiwało 220 mieszkańców. W roku 1910 powierzchnia wsi wynosiła około 600 ha, było tu 150 osób. W tymże roku wybudowano także szkołę.

W 1939 roku 150 gospodarstw domowych zamieszkiwało 740 osób. Wieś znana była w powiecie, jako ośrodek hodowli krów mlecznych.

Zmiana dotychczasowej nazwy Littschen na Licze ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (Monitor Polski Nr 142, poz. 262).

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

W roku 2006 liczba mieszkańców wynosiła 522 osoby.

Niedaleko miejscowości, na trasie Licze - Bronno, w odległości ok 100 m od drogi, znajduje się dość duży stary cmentarz. Wg opisu cmentarz ma 0,95 ha, umiejscowiony jest na wzgórzu, widoczny z dużej odległości. Cmentarz w Liczu jest w dobrym stanie, dużo nieuszkodzonych grobów, można odczytać napisy z płyt.

Teraźniejszość

Stan ludności na dzień 31 grudnia 2007 roku wynosił: 522 osoby.

Obecnie w zabytkowym dworze mieści się „Dom Seniora Elite Prestige”. Placówka przeznaczona jest dla trzydziestu sześciu osób w podeszłym wieku.

Sołtys (2012): Jacek Osial
Licze 73
82-500 Kwidzyn
tel. 664 197 058

Poprzednio funkcję sołtysa pełnił Edmund Wierzbicki.

Zapisy nazewnictwa

• 1293 - Liczchin (UBP)
• 1323 - Lyczin (PUB)
• 1328 - Lyzzin (PUB)
• 1336 - Liczen (PUB)
• 1361 - Liczschen (PUB)
• 1567 - Litschen (UBP)
• 1664 - Littschen (ZtM)
• 1884 - Licze (SG)
• 1945 - Littschen (R)
• 1951 - Licze (R)
• inne spotykane formy (Lytzin, Lietzen)

Zobacz też

Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego

Źródła

• Forum e-kwidzyn
• Tekst na podstawie art. A. Lemańskiego.
• Wikipedia
• http://www.westpreussen.de/
• Monitor Polski - Rocznik 1946 Nr 142