Trumieje

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Wersja Rachel (dyskusja | edycje) z dnia 18:27, 25 lip 2016

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Trumieje na mapie
UNIQ7fdc7eef7000f75f-googlemap-00000000-QINU

Trumieje (dawn. niem. Gross Tromnau) - wieś położona w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja. W Trumiejach krzyżują się drogi 522 i 523.

Historia

Nazwa wsi (Trumpia, Tromey, Tromenya) prawdopodobnie pochodzi od słowa „trump”, co znaczyło „krótki”. Oznaczała ona szerszą jednostkę osadniczo-terytorialną między Butowem a Pławtami i Trumiejkami. Obszar Trumiej (Prawanythe) należał do Prusa Naviera i jego synów (Tulkoite, Ludwiga i Meruna). Został nadany w 1289 roku przez kapitułę pomezańską na prawie chełmińskim w zamian za czynsz oraz służbę na wezwanie. Wspomniany Tulkoite (najstarszy syn Naviera) nadał ziemię Prusom i sprowadzonym Niemcom, a same Trumieje stały się siedzibą trzeciego syna Merune. Drugi większy majątek należał przed rokiem 1285 do Godke Stange, który odstąpił go 8 lat później Dietrichowi II Stange. Ten zbudował w Trumiejach najstarszy kościół w okolicy. W wieku XIV obie części wsi zmieniały właścicieli dość często. Wśród kolejnych właścicieli wymienia się: Snik (w 1364 roku), Ludwik i Piotr (w latach 1370, 1378), Melchior, ławnik sądu ziemskiego biskupstwa (w 1396 roku), Dingo (w roku 1416), Ruland (w latach 1440-1450), Kurz, czyli działacz Związku Pruskiego – Jakusz (od 1440 roku). Właściciele mieli też swoje dobra w ziemi chełmińskiej, a niektórzy z nich posługiwali się takim samym herbem jak właściciele Osieka w tejże ziemi. Jednocześnie w 1388 roku jako właściciel obu części wsi wymieniany był biskup Jan I (posiadał on także Jaromierz, Wilkowo, Łodygowo). Jako posiadaczy dóbr wymieniano dzieci Glabune, Ludwiga i Sedelona z Trumiej. Być może więc byli oni tylko dzierżawcami, a całe dobra trumiejskie należały do biskupów pomezańskich.

W roku 1417 w Starych Trumiejach był archiprezbiter. W XV wieku wieś została zniszczona w wyniku wojen polsko-krzyżackich.

Rycerską wieś Trumieje w początkach XVI wieku Andrzej z Szumiłowa sprzedał pod naciskiem książęcych starostów Wolfowi von Queisowi. Przez małżeństwo z Sybillą, wdową po Wolfie, Trumieje pozyskał następnie Jakub von Auerswald, syn Fabiana i Anny z Bażyńskich.

W 1568 roku w Trumiejach było 26 łanów: junkier Jakob miał ich 14, proboszcz 6 a 3 chłopów o polsko brzmiących nazwiskach po 2 łany. Mieszkało tutaj też 2 rybaków, kowal, pasterz, szewc, 4 parobków, 1 zagrodnik, 4 domy były niezamieszkałe. W roku 1578 majątek Jakoba liczył 16 łanów. Zbudował on także młyn na Gardędze. W 1717 roku Trumieje obejmowały 20 łanów i należały do majora Sigmunta von Auerswalda. Ród Auerswaldów rządził Trumiejami aż do roku 1734. Po nich kolejnymi właścicielami wsi byli: Albrecht Christoph Burgraf i Graf zu Dohna (1734-1777), Friedrich Aleksander Burgraf i Graf zu Dohna (1777-1787) oraz Johann Anton Franz vel Rosenberg-Goszczyński (1787-1817). W 1789 był tu folwark i 18 dymów. W roku 1905 osadę zamieszkiwało 218, a w 1910r. - 203 mieszkańców. Przez cały wiek XIX, aż do roku 1945 Trumieje dzieliły losy klecewskich dóbr Rosenbergów i należały do Klecewa. Wieś zachowała charakter dóbr prywatnych aż do drugiej wojny światowej. Do roku 1945 znajdowała się tutaj 3 klasowa szkoła ewangelicka.

Po wojnie zmiana dotychczasowej nazwy Gross Tromnau na Trumieje ustalona została Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1950r. (Monitor Polski nr 134, poz. 1720).

Teraźniejszość

2 lata po zakończeniu wojny w Trumiejach powstała szkoła podstawowa. Pierwszym dyrektorem był Mieczysław Obiedziński. Po wyzwoleniu w Trumiejach powstał PGR. Pierwszym kierownikiem był Piotr Lewicki. 1 stycznia 1955 roku utworzono tu Gromadzką Radę Narodową. Przewodniczącym Prezydium GRN byli najpierw Lucjan Wiśniewski, następnie Bronisław Wolski. W 1958 roku gromadę Trumieje włączono do gromady Wandowo. W roku szkolnym 1960/1961 w miejscowej szkole podstawowej było pięciu nauczycieli i 227 uczniów. W 1969 roku oddano nowy budynek szkoły, a w 1988 roku zawiązany został społeczny komitet do jej rozbudowy. W skład komitetu wchodzili: Sławomir Kisiel, Leszek Wójcik, Henryk Golański i Kazimierz Kończalski. Komitet działał skutecznie - po 4 latach szkołę rozbudowano i wybudowano nową salę gimnastyczną. W 1970 roku Trumieje liczyły 210 mieszkańców, w 2000 roku było ich 210, a w 2007 219. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. W Trumiejach znajduje się Urząd Pocztowy. Szkoła nosi imię Stefana Żeromskiego.

Zabytki

Najciekawszym zabytkiem w Trumiejach jest kościół zbudowany przez Dietricha II Stange w latach 1300-1313. Kościół po sekularyzacji służył gminie luterańskiej, ale kazania i nauczanie dzieci po polsku trwało od 1554 roku do początków XIX wieku. Świadczyło to o istnieniu w Trumiejach ludności polskiej. Sam kościół (filialny, pod wezwaniem Chrystusa Króla) z kamienia i cegły został przebudowany w XVI wieku i odnowiony w 1851 roku. Wnętrze kościoła i zakrystii kryte stropem kolebkowym. Wyposażenie kościoła: obraz przedstawiający św. Ignacego Loyolę z 1837 roku, rzeźba św. Marii Magdaleny pod krzyżem z 1700 roku, organy z pierwszej połowy XVIII wieku. Dwie płyty nagrobne z lat 1616 i 1700. Drewniane zwieńczenie wieży kościoła chyli się ku upadkowi. Od XIV do XIX wieku na terenie przykościelnym funkcjonował cmentarz ewangelicki.

Zapisy nazewnictwa

1285 - Trumnya (UBP)
1289 - Trumpnia (UBP)
1334 - Trunnemen (PUB)
1356 - Tromeney (PUB)
1388 - Trumpnye (UBP)
1396 - Tromneye (UBP)
1403 - Tromenia (UBP)
1490 - Antiquatrumpnia (CDW), Trommenye (Kęt)
1497 - Trummeney (Kęt)
1505 - Tromney (Kęt)
1539 - Trommeney (ZtM)
1568 - Trummenaw (ZtM)
1597 - Tromney (ZtM)
1663 - Gr. Tromnau (ZtM)
1790 - Tromnau (Srt)
1892 - Trumieje, Trąbki (SG)
1945 - Gross Tromnau (R)
1951 - Trumieje (R)
inne spotykane formy (Trumiejki, Prawanyte, Trumpenau, Trumnitz, Trąbki, Tromnowo, Tromnau, Groß Tromnau)