Gardeja

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
(Różnice między wersjami)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{|style="float:right; border: 1px solid grey; border-collapse:collapse; background:white;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5"
 
{|style="float:right; border: 1px solid grey; border-collapse:collapse; background:white;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5"
−
|<googlemap version="0.9" lat="53.629168" lon="18.955879" type="map" selector="no" overview="no">
+
|<googlemap version="0.9" lat="53.629168" lon="18.955879" type="map" selector="no" overview="no" zoom="12" selector="yes">
 
(G) 53.610433, 18.944206, Gardeja
 
(G) 53.610433, 18.944206, Gardeja
 
53.60534, 18.93383, Gardeja II
 
53.60534, 18.93383, Gardeja II
Linia 11: Linia 11:
  
 
'''Gardeja''' (dawniej: niem. ''Garnsee'') – duża wieś w [[powiat kwidzyński|powiecie kwidzyńskim]], w [[gmina Gardeja|gminie Gardeja]] przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 55 z drogą wojewódzką nr 523.
 
'''Gardeja''' (dawniej: niem. ''Garnsee'') – duża wieś w [[powiat kwidzyński|powiecie kwidzyńskim]], w [[gmina Gardeja|gminie Gardeja]] przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 55 z drogą wojewódzką nr 523.
 +
 +
==Historia==
  
 
W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
 
W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
  
−
W roku 1920 roku po przegranym przez Polaków [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscycie na Powiślu]] Gardeja pozostała na obszarze Niemiec za wyjątkiem stacji kolejowej na trasie linii [[Kwidzyn]]-Grudziądz.
+
W roku 1920 roku po przegranym przez Polaków [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscycie na Powiślu]] Gardeja pozostała na obszarze Niemiec za wyjątkiem stacji kolejowej ([[Bahnhof Garnsee]]) na trasie linii [[Kwidzyn]]-Grudziądz.
 +
 
 +
W roku 1905 Gardeję zamieszkiwało 984, a w 1910r. - 987 mieszkańców.
  
 
Gardeja utraciła w 1945 roku prawa miejskie z 1334 roku na skutek zniszczeń wojennych. W XVI wieku siedziba braci czeskich. Zachowała się gotycka wieża kościelna z XIV wieku.
 
Gardeja utraciła w 1945 roku prawa miejskie z 1334 roku na skutek zniszczeń wojennych. W XVI wieku siedziba braci czeskich. Zachowała się gotycka wieża kościelna z XIV wieku.
  
 
W Gardei istniały trzy cmentarze: [[Cmentarz ewangelicki w Gardei (przykościelny)|przykościelny]] (dziś nie istnieje po nim żaden ślad), [[Cmentarz ewangelicki w Gardei|ewangelicki]] położony w północnej części i [[Cmentarz katolicki w Gardei|katolicki]] przy drodze w kierunku Grudziądza.
 
W Gardei istniały trzy cmentarze: [[Cmentarz ewangelicki w Gardei (przykościelny)|przykościelny]] (dziś nie istnieje po nim żaden ślad), [[Cmentarz ewangelicki w Gardei|ewangelicki]] położony w północnej części i [[Cmentarz katolicki w Gardei|katolicki]] przy drodze w kierunku Grudziądza.
 +
 +
Zmiana dotychczasowej nazwy ''Garnsee'' na '''Gardeja''' ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946r. (Monitor Polski Nr 142, poz. 262).
  
 
Administracyjnie obszar Gardei jest podzielony na cztery sołectwa:
 
Administracyjnie obszar Gardei jest podzielony na cztery sołectwa:
Linia 27: Linia 33:
  
 
Miejscowość jest siedzibą [[gmina Gardeja|gminy Gardeja]].
 
Miejscowość jest siedzibą [[gmina Gardeja|gminy Gardeja]].
−
 
−
 
−
 
−
 
−
 
−
 
  
 
==Gardeja na przedwojennych pocztówkach==
 
==Gardeja na przedwojennych pocztówkach==
 +
 
<gallery>
 
<gallery>
 +
Grafika:Garnsee Bahnhof Gleisseite 1915 color.jpg|Bahnhof
 +
Grafika:Garnsee-Bhf1899-600.jpg|Bahnhof, Beamtenhaus
 +
Grafika:Garnsee-Bahnhof1939-600.jpg|Bahnhof
 +
Grafika:Garnsee Jugendherberge.jpg|Jugendherberge
 +
Grafika:Garnsee, Deutsch-polnischer Grenzübergang, Bahnhof, 1930-09-01.jpg|Granica polsko niemieckiej, Stacja kolejowa
 +
Grafika:Garnsee, Garnseedorf.jpg|Garnseedorf
 +
Grafika:Garnseedorf-3er-1200jpg.jpg
 +
Grafika:Garnsee-GraudenzerStr1918.jpg|GraudenzerStr
 +
Grafika:Garnsee, Graudenzerstrasse, 1943-08-07.jpg|Graudenzerstrasse
 +
Grafika:Garnsee, Evgl. Kirche, 1927-07-23.jpg|Evgl. Kirche
 +
Grafika:Garnsee, Evgl. Kirche, 1940-12-13 a.jpg|Evgl. Kirche
 +
Grafika:Garnsee-Kirche-Pfarrhaus1916.jpg|Evgl. Kirche
 +
Grafika:Garnsee, Evql. Kirche, Pfarrhaus, 1929-06-28.jpg|Evgl. Kirche
 
Grafika:Gardeja.jpg|
 
Grafika:Gardeja.jpg|
 
Grafika:Gardeja1.jpg|
 
Grafika:Gardeja1.jpg|
 
Grafika:Gardeja1921.jpg|
 
Grafika:Gardeja1921.jpg|
 +
Grafika:Garnsee-Frankenbergstr.jpg|Frankenbergstr
 +
Grafika:Garnsee, 1915.05.14.jpg|
 +
Grafika:Garnsee MBK Kirche, Prinz v. Preussen Graul 1901.jpg
 +
Grafika:Garnsee,.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Gr.Markt mit Post u. ev. Kirche,1922-09-21a.jpg
 +
Grafika:Garnsee-Markt+Kirche1909-groß.jpg
 +
Grafika:Garnsee,_Markt.jpg|Markt
 +
Grafika:Garnsee, Markt, 1933-08-02 .jpg|Markt
 +
Grafika:Garnsee, 1939-09-015.jpg
 +
Grafika:Garnsee-Hauptstr Kirche Futtermittel1919.jpg
 +
Grafika:Garnsee-Poststr-color600dpi.jpg
 +
Grafika:Garnsee-Hindenburgstr1943.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Hindenburgstrasse, 1943-02-11.jpg|Hindenburgstrasse
 +
Grafika:Garnsee, Markt.1927-08-03.jpg|Markt
 +
Grafika:Garnsee-Markt+Kirche+Schachschneider.jpg
 +
Grafika:Garnsee,_Totalansicht,_1939.09.28.jpg|Totalansicht
 +
Grafika:Garnsee-panorama-300sw.jpg
 +
Grafika:Garnsee, 1903-11-07.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Margistratsgebäude 1918-02-15a.jpg|Margistratsgebäude
 +
Grafika:Garnsee,16.4.1940.jpg
 +
Grafika:Garnsee, .jpg
 +
Grafika:Garnsee Totale 1903 color.jpg
 +
Grafika:Garnsee-total-See1911color-300dpi.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Total mit see,1912-08-23a.jpg|Total mit see
 +
Grafika:Garnsee, 1942-07-06.jpg
 +
Grafika:Garnsee,_Gesamtansicht.jpg|Gesamtansicht
 +
Grafika:Garnsee, 1901-08-08 a.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Hauptstrasse mit Rathause, 1906-06-04.jpg|Hauptstrasse mit Rathause
 +
Grafika:Garnsee, Altes Stadttor, 1934-07-16.jpg|Altes Stadttor|Bramy starego miasta
 +
Grafika:Garnsee, Gruss aus Garnsee, 1902-08-13..jpg
 +
Grafika:Garnsee MBK5 Lithocolor 1903 hebräisch Bahnpost.jpg
 +
Grafika:Garnsee-4er-1899 Molkerei etc-600dpi.jpg
 +
Grafika:Garnsee, Villa Graul, Molkerei, Gasthof Prinz von Preussen, 1905-08-11.jpg|Villa Graul,|Molkerei, Gasthof Prinz von Preussen
 +
Grafika:Garnsee-Schwaneninsel1918-300dpi.jpg
 +
Grafika:Garnsee-oben300.jpg
 
</gallery>
 
</gallery>
  
 +
==Zapisy nazewnictwa==
 +
 +
* 1285 - '''Garzano''', '''Garzanum''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#C|CDPr]])
 +
* 1323 - '''Gardzey''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#U|UBP]])
 +
* 1342 - '''Gardzei''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#P|PUB]])
 +
* 1361 - '''Garnsee''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#U|UBP]])
 +
* 1400 - '''Garsei''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#U|UBP]])
 +
* 1404 - '''Gardtzei''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#C|CDW]])
 +
* 1441 - '''Garzey''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#U|UBP]])
 +
* 1454 - '''Gardze''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#K|Kęt]])
 +
* 1540 - '''Gardensehe''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#U|UBP]])
 +
* 1565 - '''Gardaiem''', '''Gardzeiem''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#L|LMC I]])
 +
* 1717 - '''Garnsee''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#Z|ZtM]])
 +
* 1881 - '''Gardeja''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#S|SG]])
 +
* 1945 - '''Garnsee''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#R|R]])
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
 +
 
'''[[Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego]]'''
 
'''[[Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego]]'''
  
 +
==Źródła==
 +
 +
* http://www.westpreussen.de/
 +
* Monitor Polski - Rocznik 1946 Nr 142
  
 
[[Kategoria:Gmina Gardeja]]
 
[[Kategoria:Gmina Gardeja]]

Aktualna wersja na dzień 00:00, 10 mar 2016

UNIQ5aea870147719c10-googlemap-00000000-QINU
Gardeja na mapie

Gardeja (dawniej: niem. Garnsee) – duża wieś w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 55 z drogą wojewódzką nr 523.

Spis treści

Historia

W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

W roku 1920 roku po przegranym przez Polaków plebiscycie na Powiślu Gardeja pozostała na obszarze Niemiec za wyjątkiem stacji kolejowej (Bahnhof Garnsee) na trasie linii Kwidzyn-Grudziądz.

W roku 1905 Gardeję zamieszkiwało 984, a w 1910r. - 987 mieszkańców.

Gardeja utraciła w 1945 roku prawa miejskie z 1334 roku na skutek zniszczeń wojennych. W XVI wieku siedziba braci czeskich. Zachowała się gotycka wieża kościelna z XIV wieku.

W Gardei istniały trzy cmentarze: przykościelny (dziś nie istnieje po nim żaden ślad), ewangelicki położony w północnej części i katolicki przy drodze w kierunku Grudziądza.

Zmiana dotychczasowej nazwy Garnsee na Gardeja ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946r. (Monitor Polski Nr 142, poz. 262).

Administracyjnie obszar Gardei jest podzielony na cztery sołectwa:

Miejscowość jest siedzibą gminy Gardeja.

Gardeja na przedwojennych pocztówkach

  • Bahnhof

  • Bahnhof, Beamtenhaus

  • Bahnhof

  • Jugendherberge

  • Granica polsko niemieckiej, Stacja kolejowa

  • Garnseedorf

  • Garnseedorf-3er-1200jpg.jpg

  • GraudenzerStr

  • Graudenzerstrasse

  • Evgl. Kirche

  • Evgl. Kirche

  • Evgl. Kirche

  • Evgl. Kirche

  • Gardeja.jpg
  • Gardeja1.jpg
  • Gardeja1921.jpg

  • Frankenbergstr

  • Garnsee, 1915.05.14.jpg
  • Garnsee MBK Kirche, Prinz v. Preussen Graul 1901.jpg
  • Garnsee,.jpg
  • Garnsee, Gr.Markt mit Post u. ev. Kirche,1922-09-21a.jpg
  • Garnsee-Markt+Kirche1909-groß.jpg

  • Markt

  • Markt

  • Garnsee, 1939-09-015.jpg
  • Garnsee-Hauptstr Kirche Futtermittel1919.jpg
  • Garnsee-Poststr-color600dpi.jpg
  • Garnsee-Hindenburgstr1943.jpg

  • Hindenburgstrasse

  • Markt

  • Garnsee-Markt+Kirche+Schachschneider.jpg

  • Totalansicht

  • Garnsee-panorama-300sw.jpg
  • Garnsee, 1903-11-07.jpg

  • Margistratsgebäude

  • Garnsee,16.4.1940.jpg
  • Garnsee, .jpg
  • Garnsee Totale 1903 color.jpg
  • Garnsee-total-See1911color-300dpi.jpg

  • Total mit see

  • Garnsee, 1942-07-06.jpg

  • Gesamtansicht

  • Garnsee, 1901-08-08 a.jpg

  • Hauptstrasse mit Rathause

  • Altes Stadttor|Bramy starego miasta

  • Garnsee, Gruss aus Garnsee, 1902-08-13..jpg
  • Garnsee MBK5 Lithocolor 1903 hebräisch Bahnpost.jpg
  • Garnsee-4er-1899 Molkerei etc-600dpi.jpg

  • Villa Graul,|Molkerei, Gasthof Prinz von Preussen

  • Garnsee-Schwaneninsel1918-300dpi.jpg
  • Garnsee-oben300.jpg

Zapisy nazewnictwa

  • 1285 - Garzano, Garzanum (CDPr)
  • 1323 - Gardzey (UBP)
  • 1342 - Gardzei (PUB)
  • 1361 - Garnsee (UBP)
  • 1400 - Garsei (UBP)
  • 1404 - Gardtzei (CDW)
  • 1441 - Garzey (UBP)
  • 1454 - Gardze (Kęt)
  • 1540 - Gardensehe (UBP)
  • 1565 - Gardaiem, Gardzeiem (LMC I)
  • 1717 - Garnsee (ZtM)
  • 1881 - Gardeja (SG)
  • 1945 - Garnsee (R)

Zobacz też

Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego

Źródła

Siedziba gminy: Gardeja


Wsie sołeckie: Bądki • Cygany • Czarne Dolne • Czarne Górne • Czarne Małe (sołectwa: Czarne Małe I i Czarne Małe II) • Gardeja (sołectwa: Gardeja, Gardeja II, Gardeja III i Gardeja IV) • Jaromierz • Klasztorek • Krzykosy • Morawy • Nowa Wioska • Otłowiec • Otłówko • Otoczyn • Pawłowo • Rozajny • Trumieje • Wandowo • Wracławek • Zebrdowo

Miejscowości niesołeckie: Albertowo • Czachówek • Dębno • Hermanowo • Jeziorki • Jurki • Kalmuzy • Karolewo • Klasztorne • Klecewo • Międzylesie • Olszówka • Osadniki • Podegrodzie • Przęsławek • Rozajny Małe • Szczepkowo • Wilkowo

Źródło „http://www.kwidzynopedia.pl/index.php?title=Gardeja&oldid=17532”