Friedrichsbad – kwidzyńskie uzdrowisko
| Linia 13: | Linia 13: | ||
|} | |} | ||
| − | W 1727 roku ukazała się publikacja autorstwa lekarza Michaela Friedricha Tennigsa, w której zawarł medyczne rozważania o uzdrawiających właściwościach wód wypływających ze źródła w okolicach [[Czachówek|Czachówka]] (Klein Bandtken) pod Kwidzynem. Następny był von Flanss, także medyk, który w swojej publikacji zachwalał efekty lecznicze wody pochodzącej z tamtejszych źródeł. | + | W 1727 roku ukazała się publikacja autorstwa lekarza Michaela Friedricha Tennigsa, w której zawarł medyczne rozważania o uzdrawiających właściwościach wód wypływających ze źródła w okolicach [[Czachówek|Czachówka]] (Klein Bandtken) pod [[Kwidzyn|Kwidzynem]]. Następny był von Flanss, także medyk, który w swojej publikacji zachwalał efekty lecznicze wody pochodzącej z tamtejszych źródeł. |
Dopiero 60 lat później medyk David Gunther kazał sobie przysłać do Królewca kilka flaszek wody z w/w źródełka w celu dokładniejszych badań, których wyniki ogłoszono w 1788 roku. | Dopiero 60 lat później medyk David Gunther kazał sobie przysłać do Królewca kilka flaszek wody z w/w źródełka w celu dokładniejszych badań, których wyniki ogłoszono w 1788 roku. | ||
| − | Okoliczne dobra ziemskie ([[Bądki]](Groß Bandtken), [[Czachówek]] (Klein Bandtken) oraz [[Otłówko|Otłówek]] (Kl. Ottlau)) były majątkiem rycerskim należącym do prezesa Pomezańskiego Konsystorium i radcy Pruskiego Trybunału Johana Ernsta von Lehwald. Od niego to w 1819 roku zakupiła źródłonośny teren znana ze smykałki do interesów rodzina Gesslerów. | + | Okoliczne dobra ziemskie ([[Bądki]] (Groß Bandtken), [[Czachówek]] (Klein Bandtken) oraz [[Otłówko|Otłówek]] (Kl. Ottlau)) były majątkiem rycerskim należącym do prezesa Pomezańskiego Konsystorium i radcy Pruskiego Trybunału Johana Ernsta von Lehwald. Od niego to w 1819 roku zakupiła źródłonośny teren znana ze smykałki do interesów rodzina Gesslerów. |
| − | Przedsiębiorczy Gesslerowie zbudowali Gasthaus, do którego prowadziła piękna leśna droga z Czachówka do [[Bogusze|Bogusza]]. | + | Przedsiębiorczy Gesslerowie zbudowali Gasthaus, do którego prowadziła piękna leśna droga z [[Czachówek|Czachówka]] do [[Bogusze|Bogusza]]. |
Przeprowadzano kolejne analizy tych wód, ponieważ Dziennik Urzędowy [[Regencja Kwidzyńska|Regencji Kwidzyńskiej]] z 15 września 1826 roku donosił, że badania chemiczne wody z tych źródeł leśnych wykazały wprawdzie zwiększoną zawartość żelaza w źródlanej wodzie, ale w zbyt małej ilości, żeby liczyć na jej lecznicze właściwości. | Przeprowadzano kolejne analizy tych wód, ponieważ Dziennik Urzędowy [[Regencja Kwidzyńska|Regencji Kwidzyńskiej]] z 15 września 1826 roku donosił, że badania chemiczne wody z tych źródeł leśnych wykazały wprawdzie zwiększoną zawartość żelaza w źródlanej wodzie, ale w zbyt małej ilości, żeby liczyć na jej lecznicze właściwości. | ||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
Nie przeszkadzało to rosnącej sławie bądkowskich źródeł, co powodowało masowe odwiedziny lasu, z którego one wypływały oraz gościńca Gesslerów. Promocję przyszłego kurortu prowadził przybyły do Kwidzyna w 1830 roku Dr Heinrich Jacob Heidenhain aż do 1868 roku, kiedy to zmarł w czasie epidemii cholery. Źródła sławił też ówczesny autorytet w dziedzinie wodolecznictwa zalecający lecznicze picie tutejszej wody Vinzenz Priessnitz. Ich publikacje przyczyniły się do powstania kurortu. | Nie przeszkadzało to rosnącej sławie bądkowskich źródeł, co powodowało masowe odwiedziny lasu, z którego one wypływały oraz gościńca Gesslerów. Promocję przyszłego kurortu prowadził przybyły do Kwidzyna w 1830 roku Dr Heinrich Jacob Heidenhain aż do 1868 roku, kiedy to zmarł w czasie epidemii cholery. Źródła sławił też ówczesny autorytet w dziedzinie wodolecznictwa zalecający lecznicze picie tutejszej wody Vinzenz Priessnitz. Ich publikacje przyczyniły się do powstania kurortu. | ||
| − | 18 czerwca 1840 roku zostało wydane urzędowe zezwolenie władz prowincji na otwarcie kurortu leczniczego a już 17 lipca tego roku pierwszy turnus liczył 19 kuracjuszy przybyłych na leczenie z Wrocławia, Gdańska, Grudziądza, Malborka i Pasłęka. 24 października tegoż roku zakładowi leczniczemu nadano nazwę Friedrichsbad. Zajmował on 2 morgi chełmińskie pomiędzy Bądkami, Czachówkiem oraz Boguszem. Do marca 1843 roku odwiedziło kurort 196 pacjentów, z dobrymi wynikami uleczenia całkowitego lub częściowego. | + | 18 czerwca 1840 roku zostało wydane urzędowe zezwolenie władz prowincji na otwarcie kurortu leczniczego a już 17 lipca tego roku pierwszy turnus liczył 19 kuracjuszy przybyłych na leczenie z Wrocławia, Gdańska, Grudziądza, Malborka i Pasłęka. 24 października tegoż roku zakładowi leczniczemu nadano nazwę Friedrichsbad. Zajmował on 2 morgi chełmińskie pomiędzy [[Bądki|Bądkami]], [[Czachówek|Czachówkiem]] oraz [[Bogusze|Boguszem]]. Do marca 1843 roku odwiedziło kurort 196 pacjentów, z dobrymi wynikami uleczenia całkowitego lub częściowego. |
| − | Właściciele Friedrichsbadu rozwijali zakład dokupując teren w Boguszu i rozbudowując infrastrukturę leczniczego kompleksu, który w 1845 roku miał budynek mieszkalny, restaurację , salę zabiegową, łazienki z prysznicami, stajnie dla gości i zabudowania gospodarcze. | + | Właściciele Friedrichsbadu rozwijali zakład dokupując teren w [[Bogusze|Boguszu]] i rozbudowując infrastrukturę leczniczego kompleksu, który w 1845 roku miał budynek mieszkalny, restaurację , salę zabiegową, łazienki z prysznicami, stajnie dla gości i zabudowania gospodarcze. |
W 1852 roku [[Drukarnia Kanterów w Kwidzynie|Nadworna Oficyna Kanterów]] w drukowanym cyklu 17 broszur opisów i wspomnień "Kwidzyn i okolice" poświęciła nr 9 opisowi kurortu: "Gościniec nad Źródłem" (Gasthaus an der Quelle). | W 1852 roku [[Drukarnia Kanterów w Kwidzynie|Nadworna Oficyna Kanterów]] w drukowanym cyklu 17 broszur opisów i wspomnień "Kwidzyn i okolice" poświęciła nr 9 opisowi kurortu: "Gościniec nad Źródłem" (Gasthaus an der Quelle). | ||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
W 1864 roku Friedrichsbad nazwano już "byłą wspaniałością" a później pozostało tylko wspomnienie o minionej idylii bidermajerowskiego kurortu. | W 1864 roku Friedrichsbad nazwano już "byłą wspaniałością" a później pozostało tylko wspomnienie o minionej idylii bidermajerowskiego kurortu. | ||
| − | Tak jak okolice [[Osiedle Miłosna w Kwidzynie|Miłosnej]], tak i leśne drogi prowadzące stamtąd do Bogusza niezmiennie były także w późniejszych czasach ulubionym terenem wędrówek mieszkańców Kwidzyna zwabianych tam urokami lasu i legendą źródlanego uzdrowiska. | + | Tak jak okolice [[Osiedle Miłosna w Kwidzynie|Miłosnej]], tak i leśne drogi prowadzące stamtąd do [[Bogusze|Bogusza]]. niezmiennie były także w późniejszych czasach ulubionym terenem wędrówek mieszkańców [[Kwidzyn|Kwidzyna]] zwabianych tam urokami lasu i legendą źródlanego uzdrowiska. |
| − | Badana w 1976 roku w kwidzyńskim Sanepidzie woda pobrana z tamtejszych cieków leśnych miała standardowy zestaw składników bez żadnych rewelacji. Dzisiaj jest już zapewne wzbogacona chemią całej tablicy Mendelejewa dostarczoną tam podziemnymi ciekami wodnymi z wieloletniego śmieciowiska w Bądkach. | + | Badana w 1976 roku w kwidzyńskim Sanepidzie woda pobrana z tamtejszych cieków leśnych miała standardowy zestaw składników bez żadnych rewelacji. Dzisiaj jest już zapewne wzbogacona chemią całej tablicy Mendelejewa dostarczoną tam podziemnymi ciekami wodnymi z wieloletniego śmieciowiska w [[Bądki|Bądkach]]. |
Po upadku uzdrowiska wieść gminna głosiła, że źródełko straciło swą moc leczniczą po | Po upadku uzdrowiska wieść gminna głosiła, że źródełko straciło swą moc leczniczą po | ||
Wersja z 10:45, 9 sty 2009
|
UNIQ3a9dd23a6c5ebcf-googlemap-00000000-QINU |
| Prawdopodobna lokalizacja Friedrichsbad |
|---|
W 1727 roku ukazała się publikacja autorstwa lekarza Michaela Friedricha Tennigsa, w której zawarł medyczne rozważania o uzdrawiających właściwościach wód wypływających ze źródła w okolicach Czachówka (Klein Bandtken) pod Kwidzynem. Następny był von Flanss, także medyk, który w swojej publikacji zachwalał efekty lecznicze wody pochodzącej z tamtejszych źródeł. Dopiero 60 lat później medyk David Gunther kazał sobie przysłać do Królewca kilka flaszek wody z w/w źródełka w celu dokładniejszych badań, których wyniki ogłoszono w 1788 roku.
Okoliczne dobra ziemskie (Bądki (Groß Bandtken), Czachówek (Klein Bandtken) oraz Otłówek (Kl. Ottlau)) były majątkiem rycerskim należącym do prezesa Pomezańskiego Konsystorium i radcy Pruskiego Trybunału Johana Ernsta von Lehwald. Od niego to w 1819 roku zakupiła źródłonośny teren znana ze smykałki do interesów rodzina Gesslerów.
Przedsiębiorczy Gesslerowie zbudowali Gasthaus, do którego prowadziła piękna leśna droga z Czachówka do Bogusza.
Przeprowadzano kolejne analizy tych wód, ponieważ Dziennik Urzędowy Regencji Kwidzyńskiej z 15 września 1826 roku donosił, że badania chemiczne wody z tych źródeł leśnych wykazały wprawdzie zwiększoną zawartość żelaza w źródlanej wodzie, ale w zbyt małej ilości, żeby liczyć na jej lecznicze właściwości.
Nie przeszkadzało to rosnącej sławie bądkowskich źródeł, co powodowało masowe odwiedziny lasu, z którego one wypływały oraz gościńca Gesslerów. Promocję przyszłego kurortu prowadził przybyły do Kwidzyna w 1830 roku Dr Heinrich Jacob Heidenhain aż do 1868 roku, kiedy to zmarł w czasie epidemii cholery. Źródła sławił też ówczesny autorytet w dziedzinie wodolecznictwa zalecający lecznicze picie tutejszej wody Vinzenz Priessnitz. Ich publikacje przyczyniły się do powstania kurortu.
18 czerwca 1840 roku zostało wydane urzędowe zezwolenie władz prowincji na otwarcie kurortu leczniczego a już 17 lipca tego roku pierwszy turnus liczył 19 kuracjuszy przybyłych na leczenie z Wrocławia, Gdańska, Grudziądza, Malborka i Pasłęka. 24 października tegoż roku zakładowi leczniczemu nadano nazwę Friedrichsbad. Zajmował on 2 morgi chełmińskie pomiędzy Bądkami, Czachówkiem oraz Boguszem. Do marca 1843 roku odwiedziło kurort 196 pacjentów, z dobrymi wynikami uleczenia całkowitego lub częściowego.
Właściciele Friedrichsbadu rozwijali zakład dokupując teren w Boguszu i rozbudowując infrastrukturę leczniczego kompleksu, który w 1845 roku miał budynek mieszkalny, restaurację , salę zabiegową, łazienki z prysznicami, stajnie dla gości i zabudowania gospodarcze.
W 1852 roku Nadworna Oficyna Kanterów w drukowanym cyklu 17 broszur opisów i wspomnień "Kwidzyn i okolice" poświęciła nr 9 opisowi kurortu: "Gościniec nad Źródłem" (Gasthaus an der Quelle).
Ten rozmach inwestycyjny i inne próby ożywienia zakładu nie zapobiegły nadchodzącemu upadkowi całego przedsięwzięcia. Po kilku latach kurort zaczął powoli zamierać a w końcu na polecenie Gesslera juniora całość obiektu poddano rozbiórce.
W 1864 roku Friedrichsbad nazwano już "byłą wspaniałością" a później pozostało tylko wspomnienie o minionej idylii bidermajerowskiego kurortu.
Tak jak okolice Miłosnej, tak i leśne drogi prowadzące stamtąd do Bogusza. niezmiennie były także w późniejszych czasach ulubionym terenem wędrówek mieszkańców Kwidzyna zwabianych tam urokami lasu i legendą źródlanego uzdrowiska.
Badana w 1976 roku w kwidzyńskim Sanepidzie woda pobrana z tamtejszych cieków leśnych miała standardowy zestaw składników bez żadnych rewelacji. Dzisiaj jest już zapewne wzbogacona chemią całej tablicy Mendelejewa dostarczoną tam podziemnymi ciekami wodnymi z wieloletniego śmieciowiska w Bądkach.
Po upadku uzdrowiska wieść gminna głosiła, że źródełko straciło swą moc leczniczą po tym, jak ktoś tajemnie zatopił w nim zdechłego psa. Nawet jeśli to wówczas była nieprawda, to dziś i tak mamy podobne efekty.
Źródła
(Wg artykułu Haralda Kohtz'a "Friedrichsbad" w "Der Kreis Marienwerder/Wpr", Hamburg 1985)
