Historia Poczty Pruskiej od 1850 do 1868

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
Herb Poczty Pruskiej

Ustawą z dnia 21 grudnia 1849 roku, z datą ważności od 1 stycznia 1850 roku w Prusach wprowadzono nowe, bardziej uproszczone opłaty listowe, zmienione opłaty listowe. Zgodnie z (§ 3) Generalny Urząd Pocztowy rozpoczął produkcję i sprzedaż znaczków.

Wraz z utworzeniem w Ministerstwie Handlu, Handlu i Robót Publicznych w 1848 roku Głównego Urzędu Pocztowego, urząd jako taki miał wolny wakat i od 1 października 1849r kierownictwo urzędu spoczęło w gestii Ministra Handlu Augusta von der Heydt. Jego zastępcą został Poczmistrz Henry Schmückert, który miał w ramach pełnionych obowiązków duży wpływ na wybór stanowisk kierowniczych jak i na sprawy związane z funkcjonowaniem jako takiego urzędu ( o wiele większe niż jego poprzednik piastujący ten urząd - Nagler ).

W dniu 6 kwietnia 1850r podpisano pierwszy traktat Pocztowej Unii Niemiecko-Austriackiej zawartej przez Schmückerta co wiązało się z rozpoczęciem reorganizacji systemu pocztowego Prus w administracji oraz w działalności usługowej jako takiej poczty.

Wszystkie urzędy pocztowe były podporządkowane Urzędowi Generalnej Poczty z siedzibą w Berlinie. Wprowadzono do życia na początku 26 Dyrekcji Pocztowych ( Kwidzyn - Marienwerder miał Nr 16, a np. Danzig Nr 5 – docelowo w sumie było ich 33), a  administracja została zdecentralizowana.

Dla każdego Landu ustanowiono nową dyrekcję. Wszystkie urzędy pocztowe były podporządkowane tz. Oberpostdirektion, ale np. poczta pruska w Hamburgu ( niezależnie od tego, że Hamburg jako taki miał własną pocztę jako Miasto Hanzeatyckie działające na swoich prawach i ze swoją walutą pozostawały pod zwierzchnictwem wyłącznie General Postamt ).

W Dzienniku Urzędowym z dnia 21 lipca 1850r opublikowano wprowadzenie czterech klas urzędników w podległych urzędach pocztowych. Urzędnicy pocztowi 1 i 2 klasy byli nominowanymi urzędnikami państwowymi ze wszystkimi tego rodzaju przywilejami. Szef ekspedycji pocztowej 3 klasy był uwzględniony w szczególnych przypadkach np. jako Szef Biura Spedycyjnego lub jako Naczelnik Poczty. Naczelnik otrzymał oficjalny tytuł Postmistrza i urzędnika prowincjonalnego wyższej klasy.

Ekspedycyjne Biura Pocztowe tz. Postexpositions stały się teraz niezależnymi urzędami pocztowymi, które podlegały bezpośrednio Głównemu Urzędowi Pocztowemu. Oznaczenia urzędowe urzędów i spedycji były dostępne w Dzienniku Urzędowym z 29 stycznia 1856r z oznaczeniami przemianowanych ( numery stempli – tz. Vierringstempel ) urzędów pocztowych lub placówek pocztowych kolejowych.

15 listopada 1850 roku w Prusach wprowadzono do obiegu pierwsze znaczki.

Na początku numery zostały przypisane alfabetycznie np. dla Aachen nadano numer "1". W tym samym czasie wprowadzać zaczęto stemple nie jak dotychczas w kształcie koła, ale i tz. "ramkowe". W prostokątnej ramce jest nazwa poczty, poniżej dzień i miesiąc, oddzielona od godzin, od dostawy kropką, gwiazdką lub rozetką. Przy czym godzina nadania V- przedpołudnie; N- popołudnie i cyfra – godzina ew. przedział godzin np. N 4-5.

przykładowe stemple pocztowe

I wydanie znaczków pruskich ( znak wodny wieniec laurowy ) początkowo wykorzystywane miały być jedynie do frankowania listów w obrębie Prus i w niemiecko-austriackiej strefie pocztowej.

Nr 5 - znaczek o nominale 4 Pf ( używany do ofrankowania druków służbowych lub gdy wysyłano hurtem min. 100 listów do odbiorców w tej samej miejscowości ). Bardzo rzadko występuje jako EF ( Einzelfrankatur ) – pojedynczo na liście.


II wydanie ( tło gładkie – bez znaku wodnego ) od 1857r.

III wydanie od 1858-1860 ( bez znaku wodnego, ale tło jak w I wydaniu „kratkowane”)

Znaczki III wydania ze stemplem numerowanym są nadzwyczaj rzadkie!!!

Ustawa o usługach pocztowych. Usługi 1 września 1852   Ustawa o Usługach Pocztowych wprowadziła obowiązek opłat m.in. dla pakietów o wadze 20 funtów ( wcześniej 40 kg. ). Obowiązywała wszystkich, którzy transportowali przez terytorium pruskie na odległość 5 mil bez przeładunku w tranzycie pieniędzy i paczek. W przypadku wysłania Expressem były ograniczenia i opłaty ponadobowiązkowe. Podobnie, ograniczenie w przesyłkach miało miejsce w przypadku przesyłek ze szkłem, płynami, materiałami wybuchowymi itp. Obligatoryjnie obowiązkowe opłaty były stosowane przy przesyłkach takich jak: pieniądze w kruszcu, pieniądze papierowe, sztaby złota i srebra, klejnoty i kamienie szlachetne oraz opłata pocztowa extra za czasopisma i gazety i opaski reklamowe na gazetach / czasopismach.


Wzór opłat pocztowych


Kolejną zmianą w przepisach było wprowadzenie nowej taryfy dla znaczków o nominale 4 i 6 Pf z 12 sierpnia 1859r. Dotyczyła opłat za dostawę abonamentową gazet, reklamówek, druków ect..

Wydanie IV 1861 - 1865 ( proszę zwrócić uwagę, że to pierwsze znaczki niecięte, ale nacinane tz. durchstochen 11 i 3/4.

W 1865 roku została wprowadzona nowa taryfa na druki pocztowe, pocztówki - 4 Pf, która miała być wypłacona w znaczkach pocztowych.

Wydanie V – 1861- 1868 ( ząbkowanie jak w wydaniu IV )

Opłaty wg nowych stawek:

Różne taryfy pocztowe dotyczące znaczków IV wydania

Wydarzenia polityczne w latach 1864-1866 doprowadziły do ​​radykalnej transformacji w wyniku czego Austria wycofała się ze Związku Niemieckiego.

Wydanie V 1866r ( znaczki na innym niż dotychczasowym papierze – papier "woskujący", który zabezpieczał przesyłki wartościowe przed m.in. warunkami atmosferycznymi dlatego na 95% znaczków są niewyraźne stemple ).

Znaczki te były używane zgodnie z przepisami do 28.02.1869 !!!

Zmiany polityczne w Prusach

Administracja pocztowa w Księstwie Lauenburg na dzień 1 stycznia 1866 przeszła pod panowanie Prus. Pruski dekret królewski z dnia 19 grudnia 1866 ogłosił zjednoczenie systemu pocztowego byłego Królestwa Hanoweru z systemem pocztowym w dawnych pruskich częściach kraju (Oberpostdirektion Hannover). W tym samym czasie przystąpiła wobec ekspansji Prus na pozostałe księstwa niemieckie Schleswig Holstein Oberpostdirektion Kiel do Prus ( dodatkowo wygrana wojna z duńczykami w latach 1865-66 i odebranie części terenów Schleswigu ). Umowa między rządem państwa pruskiego i książąt Thurn i Taxis spowodowała przeniesienie usług pocztowych do państwa pruskiego. Zostało to ogłoszone w wątku Dziennik Urzędowy nr 19 z 1867 roku na podstawie Dziennika Ustaw Nr 40. Nowe dyrekcje Oberpostdirektion powstały w Kassel, Frankfurcie i Darmstadt.

Wydanie VI 1867 nominały w kreuzerach, a nie jak dotychczas Sgr / Pf

Negocjacje w sprawie ustanowienia Północnej Konfederacji były w toku. 26 lipca 1867, konstytucja Konfederacji Północnej Niemiec została opublikowana. Zaczęła się nowa era Prus jako mocarstwa niekwestionowanego w Europie, która to 5 lat później przekształciła skonfederowane księstwa w Pierwszą Rzeszę Niemiecką.

WSZYSTKIE ZNACZKI PRUSKIE STRACIŁY WAŻNOŚĆ Z DNIEM 31.12.1867 ( poza znaczkami 20 i 21 )

OD 01.01.1868 POWSTAŁO NORDDEUTSCHER BUND ( Norddeutsche Postbezirk )

I wydania znaczków pruskich ze stemplami Marienwerder Nr 920

Przedstawiony znaczek ze stemplem 920 na liście to znaczek / wycinek z całostki GAA 10 cięty wzdłuż obramowania / o nominale 3 Sgr.

Taka opcja ( w przypadku kiedy np. zabrakło znaczka w urzędzie pocztowym ) była zgodna z prawem choć zdarzało się to rzadko. Obowiązkowo musiał być wycinek z całostki ostemplowany albo stemplem numerowanym, albo stemplem danej miejscowości. Kasowanie wyłącznie atramentem było zabronione w tym przypadku chociaż na jako takich całostkach skreślanie wytłoczonego znaczka było obligatoryjne, żeby nie używano go później po wycięciu po raz drugi np. naklejając na list. List ten datowany jest na lata 1853-1860.

Zobacz też

Źródła

  • Katalog autorstwa Hansa Grobe - "Altdeutschalnd Spezial-Katalog und Handbuch 5.Auflage "
  • Autorzy opracowania - Krzysztof Stasiak i Krystyna Plebańska